De lichaamstemperatuur van je pasgeboren baby controleren en reguleren is essentieel, maar kan ook verwarrend zijn. Wanneer is koorts gevaarlijk? Hoe meet je betrouwbaar? En hoe zorg je ervoor dat je baby het ’s nachts niet te warm of te koud heeft? Deze gids geeft je alle antwoorden.
Normale Temperatuur
Waarden
De normale lichaamstemperatuur van een baby varieert afhankelijk van waar je meet:
Rectaal (in de bilspleet): 36.5-37.5°C
- Dit is de meest betrouwbare methode
- De standaard in ziekenhuizen en bij consultatiebureaus
- Goudstandaard bij baby’s jonger dan 3 maanden
Oksels (onder de arm): 36.0-37.0°C
- Ongeveer 0.5°C lager dan rectaal
- Minder betrouwbaar maar minder invasief
- Alleen ter indicatie
Oor: Niet betrouwbaar bij baby’s
- Gehoorgang te klein voor nauwkeurige meting
- Pas vanaf 6 maanden enigszins bruikbaar
- Niet gebruiken bij pasgeboren baby’s
Schommelingen Normaal
De temperatuur van je baby is niet constant en kan gedurende de dag fluctueren:
Tijd van dag: ’s Ochtends is de temperatuur meestal lager (36.3°C), ’s avonds hoger (37.2°C).
Na voeding/huilen: Direct na voeden of huilen kan de temperatuur tijdelijk met 0.3-0.5°C stijgen. Dit is normaal en geen koorts.
Kleding invloed: Te warme kleding kan de gemeten temperatuur verhogen zonder dat je baby echt koorts heeft. Meet daarom bij twijfel opnieuw nadat je een laagje hebt uitgedaan.
Meten: Hoe?
Thermometer types:
- Digitale thermometer: Beste keuze, goedkoop en betrouwbaar
- Oorthermometer: Niet voor baby’s <6 maanden
- Voorhoofdthermometer: Kan, maar minder nauwkeurig
- Ouderwetse kwikthermometer: Niet gebruiken (gevaarlijk bij breken)
Rectaal meten stap-voor-stap:
- Was je handen en reinig de thermometer
- Smeer het puntje in met vaseline of babylotion
- Leg je baby op zijn rug met beentjes omhoog (of op buik over je schoot)
- Breng het puntje voorzichtig 1-2 cm in de bilspleet (niet dieper)
- Houd de thermometer en je baby stil tot het piepje
- Lees de temperatuur af en noteer deze
- Reinig de thermometer met alcohol of zeep
Let op: Forceer nooit als je weerstand voelt. Bij twijfel: meet onder de oksel.
Koorts bij Pasgeboren Baby
Wanneer Spreken We van Koorts?
Koorts is een verhoogde lichaamstemperatuur:
- >38.0°C rectaal gemeten
- >37.5°C oksel gemeten
Bij pasgeboren baby’s is elke verhoging serieus en moet je altijd contact opnemen met een arts.
WAARSCHUWING: Baby < 3 Maanden
🚨 GA DIRECT NAAR SPOEDEISENDE HULP ALS:
- Je baby rectaal ≥38.0°C heeft
- Je baby slap, lusteloos of moeilijk wakker te krijgen is
- Je baby niet wil drinken of geen natte luiers heeft
- Je baby abnormaal ademt (zeer snel of juist oppervlakkig)
Baby’s jonger dan 3 maanden hebben een onrijp immuunsysteem. Koorts kan een teken zijn van een ernstige infectie zoals hersenvliesontsteking of sepsis. Neem dit altijd serieus en bel direct 112 of ga naar de spoedeisende hulp.
Oorzaken Koorts
Infecties: Virale of bacteriële infecties (verkoudheid, urineweginfectie, hersenvliesontsteking).
Oververhitting: Te warm aangekleed, te warme omgeving, te veel dekens. Dit is warmtestuwing en geen echte koorts, maar kan tot 38°C oplopen.
Na vaccinaties: Koorts na vaccinaties komt voor, maar bij baby’s <3 maanden mag je dit niet zomaar aannemen. Bel altijd even ter controle.
Wat Te Doen?
NIET doen:
- Paracetamol geven zonder doktersadvies bij baby’s <3 maanden
- In koud water baden (te grote temperatuurschok)
- Afwachten zonder medisch advies
WEL doen:
- Bel direct de huisarts, huisartsenpost of ga naar spoed
- Doe een laagje kleding uit (niet alles)
- Bied regelmatig voeding aan (borst of fles)
- Houd de temperatuur in de gaten (elke 30 minuten controleren)
- Noteer alle symptomen (wanneer begonnen, hoe hoog, ander gedrag)
Wanneer 112?
Bel 112 als:
- Je baby niet meer reageert of niet wakker te krijgen is
- Je baby stuipen krijgt (schokken met het lichaam)
- Je baby ernstige moeite heeft met ademhalen
- Je baby blauwe of grijze lippen heeft
- Je baby niet meer huilt of geluid maakt
Ondertemperatuur
Te Lage Temperatuur
Een te lage lichaamstemperatuur is net zo gevaarlijk als koorts:
- <36.0°C rectaal: Zorgelijk, neem contact op met arts
- <35.0°C rectaal: Medische noodgeval, bel 112
Oorzaken
Te weinig kleding: Baby’s kunnen hun temperatuur nog niet goed reguleren en koelen snel af.
Koude omgeving: Kamer onder de 16°C, tocht, natte kleding.
Na baden: Als je baby te lang nat blijft of de badkamer niet warm genoeg is.
Medische oorzaken: Infectie, lage bloedsuiker, geboortecomplicaties.
Opwarmen
- Huid-op-huid contact: Het beste en snelste, leg je baby op je blote borst en bedek jullie beiden met een deken
- Warme (niet hete) kleding aantrekken, evt. extra dekentje
- Warme kamer (21-22°C)
- Meet om de 15 minuten de temperatuur
- Bel de huisarts als temperatuur niet binnen 30 minuten stijgt
Wat niet te doen: Geen warmwaterkruik direct op de huid, geen te heet bad (max 37°C).
Warmtestuwing
Symptomen
Warmtestuwing ontstaat wanneer je baby oververhit raakt door te warme kleding of omgeving:
- Temperatuur 37.5-38.0°C (geen echte koorts)
- Rode, warme huid (vooral gezicht en nek)
- Transpireren (zeldzaam bij pasgeborenen, maar kan voorkomen)
- Onrustig, huilend gedrag
- Snellere ademhaling
Preventie
Kamertemperatuur: Houd de slaapkamer tussen 18-20°C.
Niet te warm aankleden: Vuistregel: één laagje meer dan jijzelf draagt. Voel regelmatig in de nek of op de rug (niet aan handjes of voetjes).
Opgelet in zomer: Zelfs ’s nachts kan het te warm zijn. Gebruik eventueel een ventilator (niet direct op baby gericht) of airco op 22-23°C.
In de auto: Nooit een baby achterlaten in een auto, ook niet voor “eventjes”. Temperaturen kunnen levensbedreigend worden.
Behandeling
- Doe direct een laagje kleding uit
- Breng baby naar koelere ruimte (niet te koud)
- Bied drinken aan (borst of fles)
- Meet de temperatuur na 15 minuten
- Bel de huisarts als temperatuur boven 38°C blijft
Veilig Slapen
Ideale Slaapomgeving
Kamertemperatuur: 18-20°C Dit is de ideale temperatuur voor veilige babyslaap. Bij deze temperatuur is het risico op SIDS (wiegendood) het laagst. Een te warme kamer verhoogt dit risico significant.
Slaapzak in plaats van deken Gebruik altijd een slaapzak. Dekens kunnen over het hoofdje komen en leiden tot oververhitting. Een slaapzak is veilig en blijft de hele nacht op zijn plek.
Geen kussen, knuffels of extra dekens Houd het bed leeg: alleen een matras met laken en je baby in een slaapzak. Alles wat los in bed ligt, verhoogt het risico op verstikking.
Controle of Baby Het Goed Heeft
Voel in de nek of op de rug (niet aan handen of voeten)
Dit is de beste manier om te checken of je baby het warm genoeg heeft:
- Warm maar niet zweterig: Perfect
- Klam of zweterig: Te warm, doe een laagje uit
- Koud aanvoelen: Te koud, doe een laagje bij
Koude handen en voeten zijn normaal Baby’s hebben vaak koude handjes en voetjes, zelfs als ze het verder prima naar hun zin hebben. Dit komt doordat de bloedcirculatie nog niet optimaal werkt. Kijk dus altijd naar de nek of rug, niet naar de extremiteiten.
Kleden voor Slaap
Gebruik deze praktische formule voor veilige slaapkleding:
Kamertemperatuur 16-17°C:
- Lange pyjama + 2.5 TOG slaapzak
- Of dikke romper + 3.5 TOG slaapzak
Kamertemperatuur 18-20°C (ideaal):
- Romper met lange mouwen + 2.5 TOG slaapzak
- Of lange pyjama + 1.0 TOG slaapzak
Kamertemperatuur 21-23°C:
- Romper (kort of lang) + 1.0 TOG slaapzak
- Of romper met lange mouwen + 0.5 TOG slaapzak
Kamertemperatuur 24+°C:
- Alleen romper met korte mouwen + 0.5 TOG slaapzak
- Of alleen romper zonder slaapzak (bij extreme hitte)
Niet vergeten: Check regelmatig of je baby niet te warm of te koud is door in de nek te voelen.
Voor meer informatie over veilig slapen en de juiste slaapomgeving, lees onze complete gids over slaap van pasgeboren baby’s.
Praktische Scenario’s
Baby voelt warm aan na slapen Dit is normaal, vooral als je baby diep heeft geslapen. De temperatuur stijgt tijdens diepe slaap licht. Controleer in de nek: als hij niet zweterig is, is er niets aan de hand. Meet de temperatuur als je twijfelt.
Koude handen tijdens slapen Volkomen normaal en geen reden tot zorg. Zolang de nek warm is, heeft je baby het goed. Leg geen extra dekentje of sokjes aan zonder eerst te controleren of dit echt nodig is.
’s Nachts temperatuur meten? Alleen als je vermoedt dat je baby ziek is of koorts heeft. Maak een slapende baby niet wakker om de temperatuur te meten “voor de zekerheid”. Vertrouw op je intuïtie: als je baby rustig slaapt en er gezond uitziet, is alles hoogstwaarschijnlijk in orde.
Airco/verwarming gebruik Airco mag, maar niet te koud (max 22-23°C) en niet direct op baby gericht. Verwarming ’s nachts liever uit of op zeer laag (max 18-20°C). Gebruik de slaapzak TOG-waarde om temperatuurverschillen op te vangen.
Veelgestelde Vragen
Hoe vaak moet ik de temperatuur checken? Bij een gezonde baby hoef je niet dagelijks de temperatuur te meten. Alleen als je baby ziek lijkt, anders gedrag vertoont, of warm aanvoelt. Vertrouw op je ouderlijke intuïtie en voel regelmatig in de nek.
Mijn baby heeft 36 graden, is dat een probleem? 36.0-36.4°C is aan de lage kant maar meestal nog net normaal, vooral ’s ochtends. Zolang je baby alert is, goed drinkt en normaal gedrag vertoont, is dit waarschijnlijk zijn normale temperatuur. Meet rectaal voor zekerheid. Onder de 36.0°C: neem contact op met de huisarts.
Is een infrarood thermometer betrouwbaar? Infrarood (voorhoofd) thermometers zijn redelijk betrouwbaar maar minder nauwkeurig dan rectale meting. Ze zijn handig voor snelle controle, maar bij baby’s <3 maanden met vermoeden van koorts moet je altijd rectaal nameten.
Is koorts na vaccinatie anders? Bij baby’s <3 maanden mag je koorts na vaccinatie niet zomaar afdoen als “reactie op prik”. Bel altijd de huisarts voor advies. Bij oudere baby’s (>3 maanden) kan lichte koorts na vaccinatie normaal zijn, maar ook dan geldt: bij twijfel bellen.
Conclusie
De temperatuur van je pasgeboren baby in de gaten houden is belangrijk, maar vertrouw vooral op je intuïtie. Als je baby er ziek uitziet, anders gedrag vertoont of je je zorgen maakt, meet dan de temperatuur en neem bij twijfel altijd contact op met een zorgverlener.
Belangrijkste punten:
- Normale temperatuur: 36.5-37.5°C (rectaal)
- Baby <3 maanden met koorts ≥38°C: altijd direct naar arts/spoed
- Ideale slaaptemperatuur: 18-20°C met passende slaapzak
- Voel in nek/rug om te checken of baby het goed heeft
- Koude handjes/voetjes zijn normaal
Voor meer informatie over de zorg voor je pasgeboren baby, inclusief slaapadvies en veilige kledingkeuzes, bekijk onze hoofdgids over pasgeboren baby’s.
Laatste update: Oktober 2025 | Medisch getoetst door jeugdartsen