1. Introductie
Voeding is de basis van de eerste weken met je baby. Of je nu kiest voor borstvoeding, flesvoeding, of een combinatie: beide zijn prima en je baby zal groeien en gedijen. Deze gids geeft praktische antwoorden op de meest voorkomende vragen over hoeveel, hoe vaak, en wat normaal is.
2. Hoeveel en Hoe Vaak?
2.1 Algemene Richtlijnen
In week 1 moet je rekenen op 8-12 voedingen per 24 uur, dus elke 2-3 uur, ook ’s nachts. Dit lijkt veel, maar is essentieel voor de gewichtstoename en bij borstvoeding voor het op gang brengen van de melkproductie.
Week 2-4 blijft de frequentie 8-12 keer per dag normaal. Sommige baby’s willen zelfs vaker, vooral ’s avonds tijdens cluster feeding.
2.2 Borstvoeding
Bij borstvoeding is on-demand (op verzoek) de beste benadering. Kijk niet op de klok in de eerste weken, maar volg de signalen van je baby. Een voeding duurt gemiddeld 10-45 minuten, afhankelijk van hoe efficiënt je baby drinkt en hoeveel comfort suckling (niet-nutritief zuigen) erbij komt.
2.3 Flesvoeding
Bij flesvoeding kun je meer meten:
- Start: 60-90ml per voeding
- Week 2-3: 90-120ml per voeding
- Maximaal 150ml in de eerste maand
Dwing je baby nooit de fles leeg te drinken. Respecteer signalen dat je baby vol is.
2.4 Honger Signalen
Leer de vroege hongersignalen herkennen:
- Zoekgedrag met het hoofdje
- Zuigen op de hand of vuist
- Onrustig worden en bewegen
- Huilen is een laat signaal – probeer eerder te voeden
3. Baby Wil Alleen Maar Drinken
3.1 Cluster Feeding
Cluster feeding betekent dat je baby in korte tijd meerdere voedingen na elkaar wil. Dit gebeurt vooral ’s avonds, vaak tussen 17:00 en 23:00. Bij borstvoeding is dit een natuurlijk mechanisme om de melkproductie te stimuleren. Het is intensief maar tijdelijk.
Bij flesvoeding komt cluster feeding ook voor, maar let op dat je niet te veel geeft. Baby’s kunnen ook behoefte hebben aan comfort, niet alleen aan voeding.
3.2 Groeispurts (Regeldagen)
Tijdens groeispurts wil je baby plotseling veel vaker drinken. Dit gebeurt rond week 2-3, 6, 12, 16, 24 en 36. Een groeispurt duurt meestal 2-7 dagen. Je baby is extra hongerig, wordt vaker wakker, en kan onrustiger zijn. Dit is normaal en gaat vanzelf over.
Voor meer informatie over groei en gewichtstoename, zie gewicht en groei pasgeboren baby.
3.3 Overvoeding vs Normale Behoefte
Bij flesvoeding is het risico op overvoeding groter omdat de fles makkelijker leegdrinkt dan de borst. Respecteer signalen dat je baby vol is: wegdraaien van het hoofd, de fles wegduwen, of in slaap vallen.
Bij borstvoeding is overvoeding zeldzaam. Comfort suckling (niet-nutritief zuigen voor troost) is volkomen normaal en gezond.
3.4 Wanneer Zorgen?
Maak je zorgen als:
- Je baby minder dan 6 natte luiers per dag heeft
- Er geen gewichtstoename is
- Je baby continu ontevreden lijkt ondanks frequente voedingen
- De poep groen is met bloed erin
4. Zuigbehoefte
4.1 Niet-nutritieve Zuigen
Zuigen is een basisinstinct dat tot ongeveer 2-4 jaar aanhoudt. Het dient zowel voor voeding als voor troost en ontwikkeling. Leer onderscheid te maken tussen zuigen uit honger en zuigen voor comfort.
4.2 Fopspeen
Een fopspeen kent voor- en nadelen. Voordelen zijn dat het kan helpen bij het zelfsussen en het risico op SIDS lijkt te verminderen. Nadeel is mogelijke tepelverwarring.
Wanneer introduceren:
- Bij borstvoeding: wacht 3-4 weken tot de voeding goed loopt
- Bij flesvoeding: kan direct
4.3 Duim of Vuist Zuigen
Duim zuigen is een vorm van zelfsussen. Het voordeel is dat je baby dit zelf kan, zonder hulp. Nadeel is dat het later moeilijker af te leren is dan een fopspeen.
5. Problemen na Voeding
5.1 Baby Onrustig na Voeding
Als je baby onrustig is direct na voeding, kan dit verschillende oorzaken hebben:
- Lucht in de maag die niet goed is opgeboerd
- Reflux waarbij maaginhoud terugkomt
- Overstimulatie door te veel prikkels tijdens voeding
- Te snel of te veel gedronken hebben
5.2 Spugen
Tot 70ml spugen per voeding is normaal bij een “happy spitter” – een baby die goed groeit ondanks veel spugen. Veel spugen gecombineerd met niet groeien vraagt om medische aandacht.
Het verschil tussen spugen en braken is belangrijk: spugen komt moeiteloos omhoog, braken gaat met kracht en is vaak meer in volume.
5.3 Krampjes
De eerste drie maanden hebben veel baby’s last van krampjes. Symptomen zijn huilen vooral ’s avonds, opgetrokken beentjes, en een hard buikje. Verlichtende maatregelen zijn warm water, buikmassage, en “fietsen” met de beentjes. Als de krampjes extreem zijn of gepaard gaan met andere symptomen, raadpleeg een arts.
6. Voedingsposities en Boeren
6.1 Posities
Verschillende voedingsposities kunnen helpen:
- Cradle hold: klassieke positie met baby in de armholte
- Football hold: baby onder de arm, handig bij een keizersnede
- Side-lying: liggend voeden, prettig ’s nachts
- Fles: altijd semi-rechtop, niet platliggend
6.2 Boeren Laten
Boeren helpt overtollige lucht kwijtraken. Probeer halverwege en na de voeding te boeren, maar niet elke voeding lukt dat. Probeer maximaal 5-10 minuten. Technieken zijn over de schouder kloppen, rechtop op schoot met ondersteuning, of op de buik over je knieën leggen.
7. Hydratatie Check
7.1 Plassen
Het aantal natte luiers is de beste indicator voor voldoende vochtinname:
- Dag 1: 1 natte luier
- Dag 2: 2 natte luiers
- Dag 3 en verder: 6-8 natte luiers per dag
Als je baby minder plast, is dit een alarmsignaal dat meer voeding nodig is.
7.2 Uitdroging Signalen
Signalen van uitdroging zijn:
- Droge lippen en mond
- Ingevallen fontanel (zachte plek op het hoofd)
- Geen tranen bij huilen
- Lethargisch gedrag
- Weinig of geen natte luiers
Bij deze symptomen moet je direct naar een arts.
7.3 Extra Water?
Baby’s hebben de eerste zes maanden geen extra water nodig, zelfs niet bij warm weer. Moedermelk of flesvoeding bevat voldoende vocht. Water geven kan zelfs gevaarlijk zijn omdat de kleine maag dan vol zit met water in plaats van voedzame melk.
8. Bijzondere Situaties
8.1 Slaperige Baby
Sommige baby’s worden niet zelf wakker voor voeding. Dit komt vaak voor bij te vroeg geboren baby’s, baby’s met geelzucht, of een laag geboortegewicht. Je moet deze baby’s actief wakker maken voor voedingen. Zie slaap pasgeboren baby voor tips over wakker maken.
8.2 Baby Misselijk na Geboorte
De eerste 24-48 uur na de geboorte kan je baby misselijk zijn door ingeslikt vruchtwater en slijm. Dit maakt voeden lastig. Geef kleine beetjes vaak in plaats van grote voedingen. Als de misselijkheid aanhoudt na 48 uur of je baby niets binnenhoudt, neem dan contact op met de verloskundige of arts.
Voor meer informatie over ademhaling en slijmproblemen, zie ademhaling baby.
8.3 Te Vroeg Geboren
Baby’s die te vroeg geboren zijn, hebben vaak een ander voedingsschema nodig. Ze worden vermoeiden sneller, hebben een kleinere maag, en kunnen moeite hebben met de coördinatie van zuigen, slikken en ademen. Medische begeleiding is essentieel. Volg altijd het advies van je kinderarts of neonatoloog.
9. Borstvoeding vs Flesvoeding
Beide voedingsmethoden hebben voordelen. Borstvoeding biedt immuunbescherming en is praktisch omdat het altijd beschikbaar is op de juiste temperatuur. Flesvoeding geeft meer flexibiliteit en de partner kan ook voeden.
Fed is best – het belangrijkste is dat je baby gevoed wordt en groeit, niet hoe je dat doet. Schuldgevoelens zijn niet nodig. Een combinatie van beide kan ook perfect werken.
10. Veelgestelde Vragen
Mijn baby drinkt elk uur, is dat normaal?
In de eerste weken kan dit voorkomen, vooral tijdens cluster feeding of groeispurts. Als dit constant 24/7 gebeurt en je baby niet tevreden lijkt, check dan of je baby voldoende binnenkrijgt per voeding. Bij borstvoeding kan het helpen om te controleren of de aanleg goed is.
Hoe weet ik of mijn baby genoeg krijgt?
Controleer het aantal natte luiers (6-8 per dag), gewichtstoename (terug bij geboortegewicht na 2 weken, daarna 150-200 gram per week), en of je baby alert en tevreden is na voedingen.
Geeft een fopspeen tepelverwarring?
Bij sommige baby’s kan een fopspeen in de eerste weken interfereren met het leren goed drinken aan de borst. Daarom wordt aangeraden bij borstvoeding 3-4 weken te wachten. Bij flesvoeding is dit geen probleem.
Moet ik mijn baby nog wakker maken voor voeding na 4 weken?
Als je baby goed groeit en het geboortegewicht ruim heeft teruggekregen, mag je ’s nachts meestal 5-6 uur laten slapen. Overdag is het nog verstandig om niet langer dan 4 uur aan te laten. Bespreek dit met het consultatiebureau.
11. Conclusie
De eerste weken zijn een periode van vraag en aanbod reguleren, zowel bij borst- als flesvoeding. Je lichaam moet leren hoeveel melk te produceren, of je moet uitvinden hoeveel fles je baby nodig heeft. Dit proces vindt zijn ritme, meestal na 4-6 weken.
Wees geduldig met jezelf en je baby. Voeden gaat niet altijd van een leien dakje en dat is volkomen normaal. Vraag hulp van een lactatiekundige bij borstvoeding of je consultatiebureau bij flesvoeding als je vastloopt.
Voor meer informatie over de algemene zorg voor je pasgeboren baby, zie de complete gids over pasgeboren baby’s.